Kawa dla przedszkolaka – czy dzieci mogą pić kawę?
Natychmiastowa poprawa koncentracji, wyraźnie lepsza sprawność manualna, poprawa pamięci krótkotrwałej i szybkości przetwarzania informacji. To nie jest reklama nowego specyfiku obiecującego Ci lepsze funkcjonowanie w pracy i codziennym życiu. To wyniki badań dotyczących picia kawy przez dzieci. Tak, dzieci! A czy Ty zaprosiłbyś dziecko do wspólnego rozpoczęcia dnia nad filiżanką aromatycznej małej czarnej? Dzisiaj postaramy się odpowiedzieć na nurtujące wiele osób pytanie – Czy dzieci mogą pić kawę?
Temat ten wzbudza sporo emocji. Dla większości dorosłych i racjonalnie myślących osób jest tylko jedna odpowiedź na pytanie – „Czy dzieci mogą pić kawę?”. Nie, dzieci nie mogą pić kawy. Dlaczego nie? Myślisz o tym, jakie mogą być skutki picia kawy? Czy uważasz, że picie kawy zaburzy rozwój dziecka lub wywołuje problemy kardiologiczne? A może nadmierne pobudzenie po kawie wpłynie na jego koncentrację i jakość snu?
Spis treści
Ile kofeiny spożywa Twoje dziecko?
Zalety i wady picia kawy przez dzieci
Kawa – nowy „super food”
Czy wiesz o tym, że wielu dorosłych utożsamia kawę z używkami? Takimi samym jak alkohol czy papierosy? W takim ujęciu stanowisko przeciwników podawania dzieciom kawy jest w pełni zrozumiałe. Tymczasem Europejska Rada ds. Informacji o Żywności utrzymuje, że picie kawy przez dzieci nie jest niczym błędnym. Na oficjalnej stronie możemy znaleźć informację o tym, że dzieci mają taką samą zdolność metabolizowania kofeiny jak dorośli. Równocześnie zwraca się uwagę na to, że w przypadku dzieci wrażliwych, większa dawka kofeiny może powodować przejściowe stany pobudzenia, rozdrażnienia lub niepokoju.
Od 2019 roku kawa wpisana jest w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Traktowana jest jako silny antyoksydant, a coraz szersze grono specjalistów ds. żywienia uważa, że kawa stanowi istotny element profilaktyki chorób takich jak: cukrzyca typu 2, miażdżyca, udar, zawał serca, a nawet nowotwory złośliwe. Wielu uważa również, że regularne picie kawy skutecznie zmniejsza ryzyko rozwoju Alzheimera. Oczywiście takie właściwości będzie mieć tylko kawa wysokiej jakości, pozyskiwana ze sprawdzonych plantacji. Nie bez znaczenia jest również sposób przygotowania napoju. Kawa wzbogacana o tłuste i słodkie składniki zdecydowanie nie będzie wywierała tak korzystnego wpływu na ludzki organizm.
Ile kofeiny spożywa Twoje dziecko?
Jeżeli uważasz się za odpowiedzialnego rodzica, który dba o odpowiednie żywienie swojego dziecka, to zapewne czujesz się zaskoczony (a może nawet nieco zirytowany) tym pytaniem. Zastanów się, jaka ilość kofeiny może być każdego dnia spożywana przez Twoje dziecko? A co powiesz na to, że może to być równowartość tego, co znajdziesz w 2-3 filiżankach espresso (a czasami nawet więcej).
Trudno Ci w to uwierzyć, prawda? W 2015 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zlecił badania, które wykazały, że dzieci spożywają kofeinę w zaskakująco dużych ilościach. Jej źródłem są przede wszystkim wyroby czekoladowe, słodzone napoje, energetyki i słodycze. Pomimo tego, że badana grupa dzieci nie sięgała po zwykłą kawę, to i tak spożycie kofeiny było znaczne. Dzieci i młodzież szkolna często sięgają po napoje typu cola, w których znajdziesz kofeinę odpowiadającą ilości znajdującej się w filiżance espresso! A przecież na jednej szklance/puszcze tego popularnego napoju zwykle się nie kończy. Te same dzieciaki nierzadko sięgają po przekąski z czekoladą. A w niej również znajduje się kofeina. Prawdziwą bombą kofeinową są przy tym wszelkie napoje energetyczne, które pija coraz więcej młodzieży.
Jeżeli Twoje dziecko pije herbatę (również zieloną), je czekoladę (gorzka czekolada zawiera ok. 70 mg kofeiny na 100 gramów produktu, czekolada mleczna to ok. 20 mg kofeiny na 100 gramów), a do tego chętnie sięga również po kakao lub czekoladę na gorąco, to nieświadomie dostarczasz mu solidnej porcji kofeiny. Przy okazji wzbogaconej o cukier, który jest znacznie bardziej szkodliwy niż demonizowany stymulant, ponieważ prowadzi do rozwoju nadwagi, jak również chorób zębów.
Czy dzieci mogą pić kawę?
W Polsce nie mamy jasno wyznaczonych norm w tym kierunku, a tym samym nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie – czy dzieci mogą pić kawę. Można jednak sięgnąć po wytyczne kanadyjskiej instytucji, która odpowiada naszemu Ministerstwu Zdrowia. I tak oto dowiadujemy się, że maksymalne bezpieczne dawki kofeiny dopuszczalne dla dzieci wynoszą odpowiednio:
- do 45 mg dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat;
- 62,5 mg dla dzieci w wieku 7-9 lat;
- 85 mg dla 10-12 latków;
- do 2,5 mg na 1 kg masy działa w przypadku nastolatków powyżej 13. roku życia.
Z powyższych wskazań jasno wynika, że bez obaw można dać posmakować aromatycznej małej czarnej nawet przedszkolakowi! Brzmi to niczym szaleństwo, jednak kofeina zawarta w kawie niczym nie różni się od tej, którą dziecko może przyjąć wraz z innymi napojami lub jedzeniem. Jeżeli dajemy dziecku np. popularną herbatę mrożoną lub okazjonalna butelka coli to normalna sprawa, to możemy pozwolić mu na łyk lub dwa kawy. Nic złego mu się nie stanie. Pamiętajmy jednak o tym, aby tego dnia unikać innych źródeł kofeiny.
Nie istnieją również spójne wytyczne dotyczące tego, w jakim wieku dziecko może bezpiecznie sięgnąć po kawę. Zdania wśród lekarzy i naukowców są tutaj mocno podzielone. Według jednych młodzież do 17. roku życia nie powinna pijać kawy, ani innych napojów bogatych w kofeinę. Nieco inne stanowisko przyjmuje profesor Jennifer Temple (dyrektor Laboratorium Badań Odżywiania i Zdrowia na Uniwersytecie w Buffalo), która od lat prowadzi badania nad tym, jak spożywanie kofeiny wpływa na organizmy dzieci. Jej zdaniem, jedna filiżanka kawy nie zaszkodzi dzieciom w wieku powyżej 12 lat, o ile zrezygnują z innych źródeł kofeiny. W żadnych dotychczasowych badaniach nie wykazano również korelacji pomiędzy podawaniem dzieciom kawy i występowaniem u nich problemów kardiologicznych.
Zalety i wady picia kawy przez dzieci
Naukowcy z Uniwersytetu w Buffalo postanowili sprawdzić, w jaki sposób kawa wpływa na funkcjonowanie dzieci. W grupie testowej znalazło się 21 dzieci, które podzielono na trzy grupy. Pierwsza otrzymała próbki placebo, drugiej grupie podano kofeinę w ilości 2,5 mg/kg, a w trzeciej grupie testowano aż 5 mg kofeiny na jeden kilogram masy ciała. W trakcie badań analizowano w jaki sposób zmieniła się koncentracja, pamięć krótkotrwała, szybkość przetwarzania informacji oraz motoryka dzieci.
Wyniki badań były sporym zaskoczeniem dla naukowców. Okazało się, że wyniki wszystkich dzieci (którym podano kofeinę) poprawiły się i to znacznie. Dzieci wykazywały się większą koncentracją, miały lepszą pamięć krótkotrwałą, były bardziej spostrzegawcze, a czas ich reakcji był krótszy. Ciekawostką okazał się fakt, że korzystne zmiany wystąpiły zarówno u chłopców jak i u dziewczynek, jednak w przypadku tych drugich efekty były znacznie lepsze.
Amerykanie nie są jedynymi ludźmi, którzy testowali wpływ picia kawy na zachowanie dzieci. Owszem, zalet jest sporo i bez wątpienia kofeina pozytywnie wpływa na zdolność przyswajania nowych informacji. Badacze zwracają uwagę również na to, że u dzieci przyjmujących kofeinę zmniejsza się ryzyko wystąpienia w dorosłości chorób takich jak cukrzyca typu 2, otyłość czy też Alzheimer.
Pamiętajmy jednak o tym, że dostarczanie organizmowi kofeiny może mieć również swoje negatywne konsekwencje. W przypadku osób (nie tylko dzieci) wrażliwych duże ilości kofeiny mogą stać się przyczyną wielu kłopotów. Zaburzona praca układu nerwowego, zaburzenia snu, nadpobudliwość, a nawet lękliwość, to tylko część z nich. W przypadku dzieci, które spożywają kofeinę wraz z tłustymi i słodkimi dodatkami wzrasta ryzyko pojawienia się otyłości. I co ważniejsze, zbyt wczesne rozpoczęcie przygody z kofeiną może prowadzić do uzależnienia.
Jaka kawa dla dziecka?
Myślisz, że „lekkie” cappuccino czy latte będą idealną propozycją dla upartego dziecka, które za wszelką cenę chce się poczuć bardziej dorosłe i wciąż prosi Cię o zwykłą kawę? Cóż, nie jest to prawidłowy kierunek. Oba te napoje to pochodne espresso. Zawierają dokładnie taką samą ilość kofeiny. Co więcej, podając te napoje wzbogacone o cukier sprawiamy, że stają się one bardziej kaloryczne i są wolniej metabolizowane.
Jeżeli dziecko bardzo chce nam towarzyszyć w „dorosłym” rytualne parzenia i picia kawy, można zachęcić je do przygotowania wersji bez dodatkowej porcji energii (uwaga, kawa bezkofeinowa również zawiera kofeinę, jednak w ilości ok. 7 mg na 200 ml napoju). Taka kawa będzie mieć podobny aromat i smak, a przy tym wygląda podobnie do zawartości naszej filiżanki. Zróbmy to jednak w godzinach porannych, aby nie utrudniać dziecku zasypiania.
Warto również wzbogacić dietę dziecka o kawy zbożowe. Kawa zbożowa ma sporo korzystnych dla zdrowia składników, a przy tym nie wykazują tych samym właściwości co klasyczny napój pełen kofeiny. I co najważniejsze, bacznie sprawdzajmy co jedzą i piją nasze dzieci. Kofeina nie jest złem, jednak spożywana w nadmiarze traci swoje „magiczne” właściwości i staje się źródłem wielu problemów. Niestety, możemy ją znaleźć w wielu pysznych słodyczach i napojach, które w niczym nie przypominają goryczkowatej małej czarnej.
Autor: Żaneta Baran-Bargieł
Źródła:
https://www.eufic.org/en/whats-in-food/article/myths-and-facts-about-caffeine
