Jaka jest najlepsza kawa ziarnista?
Jakie są najlepsze ziarna kawy?
Odkryj tajemnice najlepszych kaw świata!
Kawa jest jednym z głównych produktów spożywczych i kluczowych surowców handlowych na całym świecie. Uprawia się ją w prawie 70 krajach, z których niektóre obszary specjalizują się w swoich specyficznych odmianach.
Z jednej strony koneserzy kawy mają więc możliwość wyboru spośród wielu różnych smaków. Z drugiej strony w tak zróżnicowanym świecie kawy, ten wybór jest niezwykle trudny.
Czy zatem istnieją obiektywnie najlepsze ziarna kawy? Odpowiedź jest przecząca. Są po prostu kawy, które odpowiadają preferencjom smakowym konkretnych osób. Oczywiście, istnieją dość surowe kryteria oceny, które pozwalają kawowym ekspertom zdecydować, jaka kawa ziarnista wyróżnia się naprawdę najlepszą jakością. Zajmuje się tym Speciality Coffee Associaton – o ich sposobie oceny i wytycznych nieco więcej opowiemy w dalszej części artykułu.
Miłośnicy kawy, chcący kupić po prostu dobrą kawę, muszą najpierw poznać i zrozumieć kilka podstawowych kawowych pojęć, które pomogą im sprawnie poruszać się po ofercie sklepów i palarni kawy. I dzięki temu wybrać swoją ulubioną kawę.
Gotowi na podróż po świecie wysokiej jakości ziaren? Zaczynamy!
Najlepsza kawa ziarnista – na co zwrócić uwagę?
Szukasz najlepszej kawy ziarnistej? Jeśli zależy Ci na naprawdę dobrym smaku i aromacie kawy, to zapraszamy Cię do lektury naszego przewodnika o tym, na co zwrócić uwagę, wybierając kawę.
Region pochodzenia kawy
Świat kawy jest niezwykle zróżnicowany. Kraje, które uprawiają kawę, można zakwalifikować do 4 głównych regionów kawowych:
- Kawa z Ameryki Środkowej – jej zapach jest bardziej intensywny i mniej słodki w porównaniu z kawą z Ameryki Południowej, a smaki balansują między owocami a orzechami.
- Kawa z Ameryki Południowej – posiada delikatniejszy aromat i łagodniejszy smak, z wyczuwalnymi nutami czekolady i orzechów. Jest również mniej kwaśna niż kawa z Afryki.
- Kawa z Afryki – wyróżnia się aromatami owoców i kwiatów, jest także bardziej kwasowa.
- Kawa z Azji – kawy uprawiane w Azji są znane z goryczy i ziemistego smaku.
Ważna uwaga jest taka, że region ani nawet kraj pochodzenia sam w sobie jeszcze nie świadczą o jakości kawy. Np. napis na opakowaniu „kawa z Brazylii” poza samym regionem pochodzenia o niczym nam nie mówi. Jest zbyt wiele czynników, które decydują o tym, czy kawa jest wysokiej jakości: wysokość, charakterystyka gleby, ilość opadów, gatunek kawy, sposób uprawy i pielęgnacji na konkretnej farmie, sposób przetrwarzania itd. Stąd, przykładowo kawa z Etiopii kawie z Etiopii nierówna. Wszystko to sprawia, że jedynie degustując i porównując między sobą konkretne kawy z danego regionu, możemy przekonać się o jakości ziaren.
Wysokość uprawy
Na etykietach kaw z dobrych palarni zawsze dostępne będą informacje dotyczące wysokości, na której rosną krzewy kawowca, np 600 metrów, 1200 metrów, 1500 metrów, 2000 metrów. Być może zastanawiasz się, dlaczego to jest ważne? Już tłumaczymy. Nie bez powodu bowiem kawy rosnące na dużych wysokościach są uznawane za jedne z najlepszych kaw na świecie.
Im większa wysokość, na której rosną krzewy kawowca, tym bardziej wymagające warunki muszą wytrzymać owoce i tym wolniej dojrzewają. W efekcie ziarna kawy rozwijają bardziej złożony smak i aromat. Warunki takie jak niższe temperatury w nocy oraz lepszy dostęp do światła słonecznego w ciągu dnia, sprzyjają tworzeniu się bardziej zrównoważonego i bogatego profilu smakowego. Rezultatem jest lepsze body i lepszy aromat kawy w filiżance.
Odmiana kawy: ziarna Arabiki vs Robusty
Na dużych wysokościach bardzo dobrze radzi sobie Arabica i to jej ziarna szczególnie polecamy wybierać, jeśli zależy Ci na kawie wysokiej jakości. Arabika rośnie na wysokości minimum 600 metrów. Im wyżej, tym lepsza jej jakość.
Warto wiedzieć, że Arabika to najczęściej spotykana odmiana kawy, stanowiąca aż 75% globalnej sprzedaży. Jest najtrudniejsza w uprawie spośród wszystkich kaw, lecz wyróżnia ją bogactwo smaków kształtowanych przez naturalne środowisko, a także wyjątkowy aromat i delikatna słodycz.
Z tego powodu czasami opisy „100% Arabica” uważane są za gwarancję jakości. Niestety, znowu: same te słowa niewiele znaczą. Przede wszystkim nie wiemy, skąd dokładnie pochodzi ta Arabica, jak przebiegał proces obróbki, palenia oraz kształtowały ją inne inne czynniki, które mogą znacząco zmienić, a nawet zepsuć smak. Podsumowując, choć „Arabika 100%” może być wskaźnikiem jakości, to jednak to tylko część skomplikowanej układanki, która decyduje o smaku i aromacie idealnej filiżanki kawy.
Na drugiej pozycji znajduje się Robusta. Opis „100% robusta” jest bardzo rzadko spotykany, gdyż te ziarna są zazwyczaj wykorzystywane w mieszankach i łączone z arabiką. Jeśli ziarna Robusty są wymienione na liście składników, można założyć, że taka kawa będzie miała cięższy, gęstszy i bardziej gorzki smak. Kawa z ziaren Robusty w mieszance to także kawa o dużej zawartości kofeiny.
Metoda obróbki ziaren
Zastanawiasz się, jaka kawa jest najlepsza? Zwróc uwagę na metodę przetwarzania kawy! Najpierw jednak kilka słów wyjaśnienia, dlaczego w produkcji kawy w ogóle konieczna jest jej obróbka. Jest tak ponieważ każde ziarenko kawy składa się z kilku warstw, takich jak skórka, miąższ, warstwa pektynowa, kolejne powłoki tzw. parchament i silverskin. Proces obróbki ma na celu usunięcie tych warstw, dotarcie do esencji produktu i odpowiednie wysuszenie ziaren. Wiele interesujących smaków pochodzi z owocu, soku i miąższu, a nie tylko z pestki, dlatego ważne jest, aby zachować te właściwości podczas przetwarzania.
Istnieje wiele metod usuwania warstw, które mogą być wykonywane w różnych kolejnościach i mają znaczący wpływ na końcowy smak kawy, którą pijesz. Oto najczęściej stosowane z nich.
Metoda na mokro – washed process
Obróbka na mokro to złożony proces, który wykorzystuje wodę. W pierwszym etapie owoce kawy trafiają do maszyny zwanej depulperem, która mechanicznie usuwa miąższ ze znajdujących się wewnątrz ziaren. Następnie ziarna, wraz z pozostałościami miąższu, przechodzą do zbiorników fermentacyjnych, gdzie poddawane są kontrolowanej fermentacji przez pewien czas. Dzięki temu można oczyścić ziarna z pozostałości miąższu. Dodatkowo ziarna są płukane, co pozwala usunąć wszelkie zanieczyszczenia. Następnie są suszone.
Metoda na mokro pozwala na większe modyfikacje w profilu sensorycznym kawy. Ziarna mają bardziej delikatny i szlachetny profil smakowy niż te, które są przetwarzane na sucho. Także ich kwasowość jest o wiele wyższa. Przeważająca część kaw z segmentu specialty pochodzi z mokrej metody przetwarzania.
Metoda na sucho (dry/natural process)
Jest to najstarsza metoda obróbki kawy. Polega na tym, że całe owoce kawowe są suszone na słońcu, często na specjalnych matach lub stołach, bez wcześniejszego usuwania miąższu. Proces ten może trwać od kilku dni do kilku tygodni – aż do momentu, gdy miąższ z łatwością odpada od ziaren. Jego resztki są mechanicznie usuwane, a pozostałe ziarna są sortowane.
Przetwarzanie kawy metodą suchą skutkuje intensywnym, wyraziście owocowym smakiem. Charakteryzuje się pełnym body i słodyczą, przy jednocześnie niższej kwasowości w porównaniu do kaw obrabianych na mokro. W związku z tym, że metoda ta nie wykorzystuje wody do mycia ziaren, może prowadzić do powstawania kaw o nieczystym smaku. Obecnie jednak sucha metoda przetwarzania jest cały czas udoskonalana, aby osiągnąć czysty smak naparu.
Metoda miodowa (honey/pulped natural process)
Można powiedzieć, że ta smacznie brzmiąca technologia to połączenie dwóch powyższych metod. W początkowej fazie ziarna są poddawane mechanicznemu obieraniu i usuwamiu wierzchniej warstwy miąższu, a następnie pozostawia się je do wysuszenia na słońcu wraz z pozostałą pulpą. Po tej obróbce ziarna są sklejone i przypominają wyglądem pokryte miodem – stąd też jej nazwa.
Metoda miodowa zapewnia kawę o znacznym poziomie słodyczy, intensywnym smaku owoców i delikatnej, słodkiej kwasowości.
Fermentacja beztlenowa (anaerobic fermentation)
W tej metodzie owoce kawy oddziela się od miąższu. Następnie pestki oraz osobno miąższ są umieszczane w zbiornikach beztlenowych, gdzie następuje kontrolowana fermentacja. Proces ten trwa ok. 20 godzin. Za sprawą wysokiego ciśnienia powstającego w zbiorniku do ziaren wtłaczane są substancje z miąższu. W efekcie napar z ziaren ma kremową i jedwabistą strukturę i złożoną kwasowość, wyczuwalne są w nim nuty kwiatowe i cynamonowe.
Maceracja węglowa (carbonic maceration)
Jest to kolejna beztlenowa technika, tym razem zapożyczona z przemysłu winiarskiego. Świeże wiśnie kawowe są w całości umieszczane w zbiornikach z dwutlenkiem węgla. W miarę trwania procesu, dwutlenek węgla przenika przez skórkę owoców, co przyczynia się do wyzwolenia enzymów odpowiedzialnych za fermentację i aromatyzację. Proces może trwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od pożądanego efektu.
Maceracja węglowa pozwala na uzyskanie intensywnego aromatu i smaku owoców kawowych, przy jednoczesnym zachowaniu ich naturalnej słodyczy. Jest to popularna metoda stosowana w przemyśle kawowym, szczególnie w krajach takich jak Etiopia czy Kolumbia, gdzie znane są z produkcji wysokiej jakości kaw.
Ostatecznie, proces maceracji węglowej pozwala na uzyskanie kawowego napary o wyjątkowym smaku i aromacie, który z pewnością przypadnie do gustu miłośnikom kawy.
Obróbka przy użyciu bakterii kwasu mlekowego (lactic process)
I ostatni beztlenowy proces obróbki. Tutaj jednak środowisko fermentacji jest zaszczepiane kulturami bakterii kwasu mlekowego, które odżywiają się cukrem zawartym w owocach kawy. W rezultacie powstaje kwas mlekowy. W odpowiednim momencie fermentacja jest przerywana, a ziarna są namaczane w świeżej wodzie, aby zatrzymać rozwój bakterii. Ostatnim etapem jest suszenie, podobnie jak w przypadku innych metod obróbki. Efekt, jaki uzyskujemy w filiżance to nietypowe, wyraźne nuty owocowe oraz mleczne, a także intensywna kwasowość.
Palenie kawy
Wybór najlepszej kawy ziarnistej powinien uwzględniać także kwestię tego, kiedy kawa została wypalona i w jakim stopniu. Aromat świeżo palonych ziaren jest jednym z ulubionych zapachów miłośników kawy, dlatego należy zwracać uwagę na datę palenia na opakowaniu. Aromat kawy palonej dwa tygodnie temu, miesiąc temu lub trzy miesiące temu będzie zupełnie inny, ponieważ on traci intensywność wraz z upływem czasu.
Drugą ważną kwestią związaną z procesem palenia jest stopień wypalenia danej kawy. Z reguły do ciśnieniowych ekspresów do kawy stosuje się kawę wypalaną przez dłuższy czas i o wyższym stopniu wypalenia. Do ekspresów przelewowych zaś zaleca się ziarna wypalane krócej i o jaśniejszym zabarwieniu.
Single origin vs. blend
Jeśli szukasz dobrej kawy ziarnistej lub idealnej kawy do ekspresu, warto abyś zrozumiał te dwa pojęcia. Kawy pochodzące z jednego określonego regionu lub nawet jednej plantacji są nazywane single origin lub kawy jednorodne. To w nich możemy wyczuć ich unikalny smak oraz specyficzne cechy. Z kolei blendy to mieszanki kaw pochodzących z różnych regionów i upraw, starannie dobrane w celu uzyskania zrównoważonego i kompleksowego profilu smakowego.
Wybór między nimi zależy głównie od preferencji dotyczących smaku kawy. Dla osób, które chcą poczuć się jak degustator kawy i poznać charakterystyczne cechy ziaren z danego regionu, single origin będzie idealną kawą. Natomiast ci, którzy preferują złożone i zrównoważone smaki oraz poszukują typowych kawowych połączeń, tzw. prawdziwej włoskiej kawy lub lubią kawy z mlekiem, będą bardziej zadowoleni z zakupu blendu.
Metoda parzenia kawy, czyli jaka kawa ziarnista do ekspresu?
Zastanawiasz się, jaka kawa ziarnista do ekspresu automatycznego lub kolbowego, a jaka kawa do ekspresu przelewowego będzie najlepsza? Słusznie, że myślisz o tym aspekcie – wybór konkretnych ziaren będzie także podyktowany metodą przygotowania kawy.
Jeśli posiadasz ciśnieniowy ekspres do kawy, kup kawy środkowo- lub południowoamerykańskie, ponieważ ekspresy ciśnieniowe najlepiej uwydatnią ich smaki i aromaty. To samo dotyczy fanów kaw mlecznych. Natomiast jeśli korzystasz z ekspresu przelewowego lub dripa czy Chemexu, lepszym wyborem mogą być ziarna pochodzące z Afryki. Z całą pewnością możemy polecić tutaj segmentu specialty coffee, ponieważ metoda przelewu doskonale podkreśli ich wyjątkowe cechy.
To już wszystkie aspekty, jakie warto wziąć pod uwagę, jeśli nie chcesz kupować kawy w ciemno. Zrozumienie swoich preferencji smakowych, poznanie rodzaju kawy, zapoznanie się z procesem jej przygotowania oraz weryfikacja jej pochodzenia, to kluczowe elementy przy wyborze właściwej kawy. Dzięki temu będziesz w stanie dokonać świadomej decyzji i cieszyć się ulubionym napojem bez rozczarowań.
Ranking kaw ziarnistych – czy to ma sens?
Ranking najlepszej kawy ziarnistej jest zawsze subiektywnym zestawieniem osoby go tworzącej. Warto mieć świadomość, że takie zestawienia mogą być sponsorowane przez konkretne marki i jest to dość powszechna praktyka w sieci. Zwykle rankingi kawy ziarnistej do espresso i tym podobne zestawienia obejmują po prostu produkty znanych marek kawowych, które są uprawiane, przetwarzane i palone przemysłowo na ogromną skalę, co wpływa negatywnie na jakość końcowego produktu.
Warto także wiedzieć, że kawa to produkt sezonowy, a jego jakość jest zależna od tylu czynników, że ustalenie stałych rankingów najlepszych kaw ziarnistych jest po prostu niewykonalne.
Jaka zatem jest alternatywa? Korzystanie z tzw. punktacji SCA!
Punktacja SCA.
Najlepsze ziarna kawy na świecie, czyli czym jest speciality coffee?
Jeśli chcesz poznać najlepsze kawy ziarniste na świecie według kawowych ekspertów, możesz sięgnąć po kawy z segmentu specialty coffee, których jakość ocenia się według tzw. punktacji SCA. Punkty kawie są przyznawane przez Specialty Coffee Association – globalną społeczność kawy z segmentu specialty, która dba o zrównoważony rozwój, odpowiedzialność społeczną i najwyższą jakość kawy. Ta punktacja jest uznawana za jedno z najbardziej rzetelnych i skrupulatnych narzędzi do oceny jakości kawy na świecie.
SCA ustanowiła standardowe kryteria oceny kawy, w których doświadczeni eksperci, znani jako Q Graderzy, dokładnie oceniają ziarna kawy i przygotowany z nich napar, a następnie w surowej ocenie przyznają im punkty.
Punktacja kawy opracowywana przez SCA różni się jednak znacząco od amatorskich rankingów publikowanych w internecie. Ocenia się w niej bowiem zarówno surowe ziarna kawy, jak i gotowy napar. W procesie oceny brane są pod uwagę różne czynniki dotyczące zarówno samych ziaren, które mają wpływ na ostateczny smak i jakość kawy. Są to m. in.:
- Aromat – zapach wydzielany przez suche ziarna oraz zmieloną kawę
- Kwasowość – stopień i jakość kwasowości w kawie, która wpływa na jej świeżość i klarowność smaku.
- Cielistość – tekstura i odczucie kawy w ustach, często określane jako „body” kawy
- Smak – profil smakowy, który może obejmować nuty owocowe, kwiatowe, orzechowe i inne.
- Balans – harmonia pomiędzy różnymi smakami i aromatami kawy.
- Czystość – czystość smaku bez niepożądanych nut i defektów.
- Aftertaste – posmak pozostający po wypiciu kawy, który może znacząco wpływać na ogólne wrażenie.
- Jednolitość – spójność smaku między innymi filiżankami (ocenianymi próbkami tej samej kawy).
- Słodkość – obecność naturalnej słodyczy, która jest często pożądana w dobrej jakości kawie.
- Wrażenie ogólne – subiektywne odczucia oceniającego, uwzględniające wszystkie powyższe kryteria.
Wszystkie te czynniki są oceniane na skali od 6 do 10 punktów, gdzie więcej punktów oznacza wyższą jakość. Następnie sumuje się je, aby uzyskać ostateczną punktację, która decyduje o tym, czy kawa może być uznana za „Specialty Coffee” – wymaga to osiągnięcia co najmniej 80 punktów na 100 możliwych. I tak kawy, które osiągnęły przedział:
- 80-84,99 pkt. – to bardzo dobre kawy
- 85-89,99 pkt. – to świetne kawy
- powyżej 90 pkt. – to najwybitniejsze kawy na świecie.
Jaka kawa ziarnista jest najlepsza? Podsumowanie
Prawdziwie wysokiej jakości kawę ziarnistą można rozpoznać po… opakowaniu! Dokładnie tak: wysokiej jakości kawa posiada bardzo szczegółowy opis na etykiecie. Nie chodzi tu o puste frazesy marketingowe, a o konkretne informacje, które powinny znaleźć się na etykiecie.
Co powinien zawierać opis? Przede wszystkim informacje o:
- odmianie kawy
- regionie uprawy
- wysokości, na której rosły ziarna
- metodzie obróbki ziaren
- stopniu wypalenia
- dacie wypalenia
- smakowych nutach występujących w kawie
- zalecanej metodzie parzenia.
Dokładnie takie dane znajdziesz na każdym opakowaniu kawy, którą mamy w sprzedaży. Dzięki temu możesz łatwo znaleźć ziarna wysokiej jakości, które pasują do Twoich upodobań smakowych i posiadanego sprzętu do parzenia kawy.
Dobre kawy w naszym asortymencie
Wybór kawy zasługuje na szczególną uwagę – dlatego poświęć kilka chwil i przejrzyj asortyment naszego sklepu, w którym znajdują się kawy ziarniste o różnorodnych profilach smakowych. Tak aby każdy mógł znaleźć idealną kawę dla siebie.
Do produkcji naszych kaw używamy tylko starannie wyselekcjonowanych ziaren, co gwarantuje najwyższą jakość i wyjątkowe doznania smakowe. Nasza aromatyczna kawa to wynik troski o detale – nasze palone ziarna kawy przechodzą rygorystyczny proces weryfikacji, aby dostarczyć Ci niezapomnianą filiżankę napoju.
Wśród naszych propozycji znajdują się zarówno bardziej wytrawne kompozycje, jak i niezwykle delikatna kawa ziarnista o subtelnym smaku. Każda filiżanka naszej przepysznej kawy to gwarancja satysfakcji i chwili relaksu. Wybierając nasze produkty, stawiasz na kawy najwyższej jakości, wyprodukowane z myślą o prawdziwych koneserach.